سكته مغزی" بیانگر وارد شدن آسیب به بخشی از مغز است، این آسیب زمانی ایجاد می شود كه جریان خون در مغز مختل شده و یا در اثر پارگی دیواره رگ های خونی، جریان خون به بیرون انتشار پیدا كند. در این حالت اكسیژن و مواد غذایی ضروری به مغز نمی رسد.
سكته مغزی سومین علت مرگ در بسیاری از كشورهای غربی است و با افزایش سن، شیوع آن نیز افزایش می یابد.عوامل اصلی آن شامل فشار خون بالا، دیابت ، افزایش چربی های خون، بیماری سرخرگ كرونر قلبی، نارسایی قلبی، بزرگ شدن بطن چپ قلب، مصرف سیگار، چاقی، استفاده از قرص های ضد بارداری استروژن دار و بالا بودن غلظت خون است.
سكته مغزی، اغلب با فشار خون بالا یا تغییرات نامنظم فشار خون همراه است.
علایمی كه در طی چند روز قبل از بروز سكته دیده می شوند شامل سردرد، خواب آلودگی، سرگیجه و اختلال در بینایی است. گاهی اوقات این علایم به مرور و در طی چند هفته بروز می كنند. از عوارض سكته مغزی، فلج قسمتی یا تمام یك طرف بدن است. بسیاری از افراد دچار انواع فلج، مشكلات تكلمی، اختلال حافظه و فراموشی و یا عدم كنترل ادرار و... می شوند. بنابراین تمامی بیماران نیاز به درمان خواهند داشت.
استفاده از داروهای ضد انعقاد خون (مثل آسپیرین)، كاهش فشار خون از طریق دارو، تغییر شیوه زندگی و رژیم غذایی و داشتن فعالیت ورزشی سبب كاهش خطر بروز سكته می شود." نمك " عامل مهمی در بروز سكته است. شواهد اپیدمیولوژیك ارتباط بین دریافت كم پتاسیم را با بروز سكته مغزی نشان می دهند.
چه غذاهایی در پیشگیری از سكته مغزی مفید هستند؟
گر چه هنوز دلایل محكمی درباره تاثیر رژیم غذایی در بروز سكته مغزی وجود ندارد ، ولی بسیاری از پزشكان معتقدند كه رژیم درمانی سبب كاهش فشار خون و به دنبال آن كاهش خطر بروز سكته مغزی می شود. در حضور رادیكال های آزاد، رگ های مغزی سریع تر دچار ضایعه می شوند، بنابراین افزایش مصرف روزانه مواد آنتی اكسیدانی لازم است.
- میوه و سبزیجات و همچنین آب آنها، غنی از ویتامین های آنتی اكسیدان، پتاسیم و تركیبات گیاهی مفید هستند و در مقابل، مقدار كمی سدیم دارند و باید به میزان حداقل 5 واحد در روز مصرف شوند.
تحقیقات در كشور انگلستان نشان داده است دریافت میزان بالای میوه و سبزیجات با كاهش میزان سكته مغزی همراه بوده است. مطالعه ای نیز در بلژیك نشان داد بیمارانی كه سبزیجات سرشار از بتاكاروتن ( پیش نیاز ویتامینA) را به مقدار فراوان مصرف كرده و دارای سطوح بالای ویتامینA در خون بوده اند، پس از بروز سكته سریع تر بهبود یافتند. تحقیقی نیز در كشور آمریكا به نقش حفاظتی ویتامینE در برابر سكته و افزایش دریافت آن اشاره كرده است. روغن سویا، ذرت، آفتابگردان، پنبه دانه، كانولا و سبزیجات دارای برگ سبز سرشار از ویتامینE هستند.
- حبوبات، آجیل و مغزها، دانه های خوراكی و سایر پروتئین های گیاهی، باید بیشتر از پروتئین های حیوانی در برنامه غذایی روزانه مصرف شوند. مطالعات نشان داده میزان سكته مغزی در میان افراد گیاهخوار بسیار كمتر از مصرف كنندگان گوشت قرمز است.
- ماهی های روغنی خصوصاً قزل آلا و قباد سبب بهبود جریان خون می شوند. مصرف حداقل دو بار در هفته از این ماهی ها از سكته مغزی پیشگیری می كند.
- نان، برنج، ماكارونی، سیب زمینی و غلات صبحانه (مثل برشتوك) مقدار كمی چربی دارند ولی سرشار از نوعی انرژی هستند كه تدریجاً آزاد می شود و بدین ترتیب به افراد كمك می كند تا مدت طولانی تری احساس سیری كنند.
- مغزها، دانه های خوراكی و روغن كتان حاوی نوعی اسید چرب ضروری به نام لینولئیك اسید هستند. در طی مطالعه ای كه محققان فنلاندی انجام داده بودند، مشاهده شد مردان میانسالی كه دچار سكته شده بودند، در مقایسه با سایر افراد، سطوح پایین تری از این اسید چرب ضروری را داشتند.
- مصرف مواد غذایی غنی از سلنیوم ( مثل ماهی، جوانه گندم و تخم آفتابگردان ) برای پیشگیری از سكته مغزی توصیه می شود. دریافت پایین این ماده معدنی با افزایش خطر سكته مغزی ارتباط دارد.
از چه غذاهایی باید پرهیز كرد؟
- برای كاهش فشار خون، باید از مصرف غذاهای شور پرهیز كرد.
- لازم است مصرف غذاهای كنسرو شده و آماده، كنسرو سبزیجات در آب نمك، فرآورده های گوشتی و غذاهای دودی محدود شود.
چند نكته مهم :
- برای پیشگیری از بروز مجدد سكته مغزی، منابع غذایی حاوی آلفا- لینولنیك اسید( نوعی اسید چرب ضروری از خانواده امگا-3) از قبیل گردو، سویا و روغن كانولا مفید هستند.
- مصرف الكل، خطر سكته مغزی را در افراد الكلی در مقایسه با غیر الكلی ها چندین برابر افزایش می دهد.
- به سیگاری ها توصیه می شود به ترك آن مبادرت ورزند.
